AK-gewrig probleme
Die einde van bene wat die glenohumerale gewrig uitmaak is die glenoïed en die humerus kop. Die akromioklavikulêre gewrig word gevorm deur die klavikel en akromion proses en die elmbooggewrig deur die distale humerus, radiuskop en ulna se proksimale einde.
Gewrigsoppervlaktes word bedek met 'n ferm, gladde gewrigskraakbeen. Gesonde kraakbeen absorbeer skok en beskerm die onderliggende been en laat hulle toe om gladde beweging uit te voer met minimale wrywing. Skade aan kraakbeen kan aangerig word deur verskillende vorms van artritis maar ook as gevolg van trauma wat oor die gewrig plaasgevind het.
Osteoartritis en rumatoïede artritis is van die toestande wat kraakbeen beskadig. Verder word kraakbeen beskadig as 'n direkte gevolg van trauma. Trauma kan ook 'n osteokondrale fraktuur veroorsaak wat 'n fraktuur is wat die onderliggende been betrek.
Hierdie vorme van trauma vind plaas gedurende kontaksport, ongelukke met verskeie voertuie of val van hoogtes. Die skokabsorberende vermoë van die kraakbeen word oorskrei en 'n skeur-tipe letsel van die kraakbeen vind plaas. Hierdie skade is gewoonlik tot 'n spesifieke area beperk terwyl artritiese tipe letsels meer wydverspreide skade veroorsaak.
Dit sluit in dowwe, aanhoudende pyn. Dit kan later akute pyn, gewrigstyfheid, swelling en beperkte omvang van beweging behels.
Klassifikasies van kraakbeenskade word gebaseer op die graad van aantasting, die voorkoms van die kraakbeen sowel as die verspreiding van die aantasting van die kraakbeen.
Behandeling vir nie-artritiese kraakbeenskade hang af van die area van besering, die grootte daarvan en die graad van besering. Pynverligting, rus en anti-inflammatoriese medikasie word gewoonlik gebruik. Chirurgiese gelykwerk van growwe letsels met loslaat van die gewrigskapsel word soms uitgevoer om simptome te beheer.
In gevorderde gevalle word die gewrigsoppervlakte verwyder met of sonder die vervanging daarvan deur ‘n prostese.
Klik hier vir die drukbare dokument Beskadigde kraakbeen.
Beeneindes wat gewrigte vorm word bedek deur ferm, gladde gewrigskraakbeen. In die skouergewrig behels dit die humerus kop en glenoïed proses. By die akromioklavikulêre gewrig behels dit die laterale einde van die klavikel en die akromion proses en by die elmboog behels dit die distale humerus, die ulna sowel as die radius se proksimale einde. Die gewrigskraak-been elimineer wrywing feitlik geheel en al, beskerm die onderliggende been teen beskadiging en laat toe dat 'n gladde glybeweging tussen die beeneindes plaasvind. Verwering van die gewrigskraakbeen lei tot 'n toestand genaamd osteoartritis wat ook degeneratiewe artritis genoem word. Dit die mees algemene vorm van artritis in die skouer en elmboog.
Hierdie proses vind gewoonlik oor tyd plaas. Dit mag veroorsaak word deur verwering oor baie jare, herhalende stremming van die gewrig, vorige besering, wanbelyning, oorgewig of metaboliese of genetiese toestande. Osteoartritis in die skouer en elmboog is meer algemeen in pasiënte oor 50 jaar oud maar dit kan ook in jonger pasiënte voorkom na beserings soos byvoorbeeld ontwrigtings van die gewrig of in mense met 'n genetiese geneigdheid tot osteoartritis wat gewoonlik in families loop.
Dit behels dowwe pyn, akute pyn episodes, styfheid en swelling van die gewrig en beperkte omvang van beweging. Benige uitgroeisels of osteofiete ontwikkel geleidelik tesame met die verergering van erosies van die gewrigskraakbeen en mag plaaslike simptome in die sagte weefsel veroorsaak sowel as 'n gevoel van vashaak van die gewrig. Pyn is tipies gesentreer oor die agterste aspek van die skouer en elmboog wanneer dit in hierdie twee gewrigte voorkom, maar wanneer dit in die akromioklavikulêre gewrig voorkom is dit aan die voorkant van die skouer geleë. Osteoartritis kan ook gelyktydig in die akromioklavikulêre gewrig en die glenohumerale gewrig voorkom.
Primêre osteoartritis ontstaan wanneer daar geen identifiseerbare oorsaak is nie en wanneer dit aanvaar word as genetiese of metaboliese faktore wat daartoe aanleiding gee. Wanneer daar 'n onderliggende oorsaak egter is, word dit sekondêre osteoartritis genoem. Spesifieke letsels van die kraakbeen kan ook die klassifikasie beïnvloed na aanleiding van die voorkoms en die graad van kraakbeenverlies.
Terapie is gemik op verligting van pyn en verbetering van funksie. Pynverligtende en anti-inflammatoriese medikasie word gebruik tesame met aanpassing van aktiwiteite. Chirurgiese gelykwerk van growwe letsels word uitgevoer indien die simptome voortduur of vererger. Erge akromioklavikulêre gewrigsartritis mag volledige verwydering van die akromioklavikulêre gewrig en die aangetasde deel van die klavikel behels wat vervang word met litteken weefsel. Vir erge osteoartritis van die glenohumerale gewrig word vervanging van die humerus kop met of sonder die glenoïed uitgevoer. Gewrigsvervanging van die elmboog word minder gereeld uitgevoer maar in erge gevalle kan hierdie skarniergewrig ook met prosteses vervang word.
Klik hier vir die drukbare dokument Osteoartritis.
Die sleutelbeen konnekteer met die skapula deur die akromion en die korakoïed proses. Die sleutelbeen of klavikel word geheg aan die akromion deur die akromioklavikulêre ligamente en vorm die akromioklavikulêre gewrig. Daar is ook ligamente wat tussen die klavikel en die korakoïed voorkom. Die ligamenteuse konneksies laat 'n klein hoeveelheid beweging toe en verskaf stabiliteit waarmee die persoon sy arm bokant sy kop kan oplig.
Vir redes wat nog nie ten volle verstaan word nie kan die laterale einde van die klavikel begin kalsium verloor, versag en verweer. Die toestand staan bekend as laterale klavikel osteolise en is meer algemeen bekend as "weight lifters shoulder".
Die oorsake word huidiglik nog nie ten volle verstaan nie. Dit word egter beskou om verband te hou met enkele of herhalende beserings van die akromioklavikulêre gewrig of laterale klavikel. Herhalende bewegings met swaar gewigte bokant skouervlak kan daartoe bydra. Onderliggende toestande soos infeksie, rumatoïede artritis en ander kroniese toestande wat die akromioklavikulêre gewrig aantas, kan ook daartoe bydra.
Optel van swaar gewigte bokant vlak van die kop plaas 'n groot hoeveelheid stremming oor die akromioklavikulêre gewrig en lei tot mikrotrauma wat nie voldoende tyd gegun word tussen sessies om te herstel nie. Dit lei uiteindelik tot versagting en 'oplos' van die been in hierdie area. Daar is studies wat aandui dat die liggaam neig om die been te laat regenereer maar uiteindelik lei dit tot herabsorbsie van die been in die laterale einde van die klavikel.
Dit is 'n toestand wat stadig ontwikkel en begin met 'n dowwe pyn oor die akromioklavikulêre gewrig area, teerheid en styfheid van die skouer wat oor tyd vererger. Die pyn is tipies oor die anterior en bo-oppervlak van die skouer en word erger met aktiwiteite van veral gewigte lig bokant skouervlak, stoot en gooi aksies. Oor tyd kan 2 tot 3cm been vernietig word.
Dit word geklassifiseer volgens die hoeveelheid been wat opgelos word, die spesifieke anatomiese strukture wat betrek word daardeur en of daar meegaande patologie teenwoordig is.
Behandeling word gemik op vermindering van pyn en beperking van aktiwiteite wat die toestand vererger. Aktiwiteitsaanpassing, rus, ys en anti-inflammatoriese medikasie word as eerste linie behandeling ingespan en kan gevolg word deur 'n kortikosteroïed inspuiting as ontsteking voortduur. Rook moet gestaak word om te help om been hermineralisasie te laat plaasvind. Dit kan verskeie maande neem vir die been om te herstel. As hermineralisasie nie plaasvind nie en pyn duur voort kan die laterale einde van die klavikel uitgesny word.
Klik hier vir die drukbare dokument Osteolise laterale klavikel.
Rotatorkraag beklemming en skeure van die rotatorkraag wat daarmee geassosieer word kom redelik algemeen in die skouer voor. Die toestand ontstaan wanneer rotatorkraag tendons skuur teen die onder oppervlak van die akromion wat dan lei tot verwering en selfs skeur van die rotatorkraag tendons. Simptome sluit in pyn, swakheid en verlies aan beweging en krag. Die prosedure kan deur 'n oop tegniek of 'n artroskopiese tegniek uitgevoer word, afhangende van die grootte van die skeur en die chirurg se keuse.
Die bursa bestaan uit 'n sak met vloeistof wat gladde gly van die senings onder die been deur toelaat. Dit lê tussen die akromion en rotatorkraag en kan ontsteek raak weens besering of chroniese wrywing. Wat kan bydra tot die probleem is wanneer 'n benige uitgroeisel ontstaan op die rand van die akromion en die spasie vir die rotatorkraag verder vernou.
Klein insnydings word gemaak om die gewrig waardeur die artroskoop en chirurgiese instrumente geplaas word.
Daar word tydens artrosokopie 'n elektroliet oplossing deur 'n buis in die gewrig in gevoer wat die gewrigskapsel uitsit en besigtiging van die gewrig vergemaklik.
Met gespesialiseerde chirurgiese instrumente word die ontsteekte en verdikte bursa verwyder en enige prominente benige uitsteeksels op die onder oppervlak van die akromion en die klavikel te verwyder. Sodoende word spasie geskep vir die rotatorkraag tendons.
In die geval van artritis van die akromioklavikulêre gewrig word die verweerde kraakbeen, ontsteekte gewrigsvlies en 'n gedeelte van die been van die laterale einde van die klavikel verwyder. In die plek daarvan vorm litteken weefsel tydens die genesingsproses.
Die pasiënt gebruik 'n stutverband vir die eerste week na die operasie. Fisioterapie word gewoonlik ingespan om die beweging van die gewrig terug te win en spierkrag om die skouer te verbeter. Hersteltyd vir alledaagse aktiwiteite is 3-4 weke maar kan 3 maande en langer duur vir sekere skouerbewegings in mense wat fisiese tipe werk verrig of wat deelneem aan sport op 'n kompeterende vlak.
Klik hier vir die drukbare dokument Laterale klavikel eksisie.